سالخوردگی جمعیت: یک مسئله‌ی اجتماعی جمعیتی

سالخوردگی جمعیت پدیده‌ای جدید در بسیاری از کشورهای جهان است، هر چند که بین مناطق مختلف جهان در این زمینه تفاوت‌هایی وجود دارد. به طوری که شدیدترین میزان کاهش باروری و سریع‌ترین نرخ‌های سالخوردگی جمعیت در کشورهای در حال توسعه در حال رخ دادن است. در ایران نیز کاهش چشمگیر نرخ باروری در دهه‌ی هفتاد و تداوم و تشدید آن در دهه‌ی هشتاد ترکیب سنی جمعیت را در آینده‌ی نزدیک سالخورده می‌کند. سرعت و شدت زیاد کاهش باروری در ایران با شیب تندتری از سایر کشورها مشاهده می‌شود. در ایران، در سال 1394 حدود 10 درصد جمعیت بالای 60 سال سن داشته‌اند. در 35 سال آینده یعنی سال 1429، درصد سالخوردگی جمعیت ایران به 33 درصد افزایش خواهد یافت. آنچه این روند را در ایران مسئله‌آمیز می‌کند، نبود یک سیاست جامع جمعیتی و سند سالمندی است. اکنون نیز در صورت بی‌توجهی و سهل‌انگاری و فقدان برنامه‌ریزی، در آینده‌ی نزدیک نیز با مشکلات انبوه جمعیت سالخوردگان به ویژه زنان مواجه خواهیم شد. در این مقاله تلاش می شـود پدیده ی سالخوردگی در ایران در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گیرد. در ادامه، برای درک صحیح و درست از نگرانی‌های موجود میان کارشناسان در خصوص سیاست‌گذاری و اجرای سیاست‌های جمعیتی، پس از مرور مهم‌ترین مطالعات انجام شده در زمینه‌ی سالخوردگی جمعیت، به ابعاد و شاخص های سالخوردگی جمعیت اشاره می‌شود.